Bij leven al praten over een uitvaart dichtbij of in de verre toekomst

In principe is er in de dagen na overlijden tot aan de uitvaart genoeg tijd om de hele uitvaart te regelen. De nabestaanden beslissen wat er gaat gebeuren. Niet iedereen wil van te voren al over zijn eigen uitvaart of die van een naaste nadenken en dat is dus ook niet noodzakelijk.

Toch kan het veel rust geven als er wel bij leven nog een aantal zaken is doorgenomen en vastgelegd. Het kan zelfs troosten als b.v. de kinderen weten dat ze de laatste wens van hun ouders kunnen vervullen.

Ook merken wij in de praktijk dat als men weet dat een naaste binnen niet al te lange tijd komt te overlijden, het fijn kan zijn om samen nog een aantal dingen te hebben besloten. Sommige mensen doen dat heel summier, anderen heel uitgebreid.

Onze uitvaartverzorgers(sters) worden vaak vooraf uitgenodigd voor een gesprek, waarin behalve kennismaking ook veel informatie gegeven wordt. Al pratende kunnen er oplossingen bedacht worden die van toepassing zijn op wat dan aan de orde is. Een voorbeeld: wat veel mensen niet weten dat als het om een crematieplechtigheid gaat en er meer dan 200 mensen verwacht worden de afscheidsbijeenkomst ook plaats kan hebben op een andere locatie dan in Uitvaartcentrum Zwartemeer. Wij zijn goed op de hoogte van de locaties in Zwartemeer, Klazienaveen, Barger-Compascuum en omgeving die geschikt zijn voor uitvaartdiensten.

Bij overlijden

De omstandigheden rondom een overlijden zijn iedere keer weer anders. Plotseling of na een ziekbed, jong of na een voltooid leven, na een ongeval of door zelfdoding. Het spreekt vanzelf dat elke situatie een eigen aanpak nodig heeft. Daarom werken wij ook niet met standaardprocedures, maar wordt bij elk overlijden weer gekeken wat er op dat moment wel of niet nodig is.

De eerste handelingen

Wat moet u doen als een naaste komt te overlijden?

Als het overlijden thuis gebeurt moet allereerst een arts vaststellen dat iemand overleden is en een verklaring opstellen met vermelding van de doodsoorzaak. Als er bij het overlijden geen arts aanwezig is, dan moet u die waarschuwen. Daarna kunt u ons bellen, ook ’s nachts. Als u ons belt vragen wij u hoe u wilt dat de overledene verzorgd wordt: zijn er mensen aanwezig die graag willen helpen of heeft u liever dat wij de gehele verzorging doen? Het gaat dan om wassen en kleden. Als u er voor kiest dat wij de gehele verzorging doen, wordt op dat moment enkele collega’s ingeschakeld die de overledene zullen komen verzorgen. Daarna wordt in overleg met de naasten bepaald waar de overledene zal worden opgebaard. Dat kan in Uitvaartcentrum Zwartemeer, in een ander uitvaartcentrum of thuis, alleen de eerste dag of de gehele duur tot de dag van de uitvaart, of in het uitvaartcentrum. Thuis kan het op bed, op een baar of in een kist. Bij thuisopbaring is het huren van een speciale koeling noodzakelijk.

Als het overlijden plaats heeft in het ziekenhuis is de gang van zaken anders. In sommige gevallen, alleen na overleg met de verpleging, kan de verzorging op de afdeling gedaan worden. Meestal wordt de overledene direct naar het mortuarium overgebracht. Daar is dan de mogelijkheid om de overledene te verzorgen. Vanuit het mortuarium gaat de overledene naar huis of naar het uitvaartcentrum. Bij overlijden in een verpleeghuis of hospice kan de overledene zowel door ons verzorgd worden, (ook weer in overleg samen met de naasten of niet) of, wat ook vaak gebeurt, door medewerkers van de verzorging van het huis.

Als iemand komt te overlijden ten gevolge van een ongeluk, zelfdoding of een hartstilstand ergens anders dan thuis, wordt het lichaam in de meeste gevallen naar het mortuarium gebracht van een ziekenhuis in de buurt. Op het moment dat wij ingeschakeld worden door de familie vindt overleg plaats, indien nodig ook met instanties als politie e.d., wat er met de overledene gaat gebeuren. Het kan ook zo zijn dat wij als eerste gaan kijken of de overledene nog opgebaard kan worden.

Bekendmaking

Na een overlijden moeten mensen op de hoogte gesteld worden van het overlijden.

De naaste familie en directe vrienden worden vaak telefonisch ingelicht. Daarna volgt een rouwkaart.

Van mensen waarvan het e-mailadres bekend is, kan eerst via de mail de aankondiging gedaan en later ook de rouwkaart als pdf-bestand worden toegevoegd. In Nederland worden de meeste mensen ingelicht via de rouwkaart en of familiebericht in de krant, maar steeds meer wordt er ook gebruikt gemaakt van het internet. In andere culturen, b.v. de Molukse of Armeense gemeenschap, worden alle mensen gebeld, en de één belt de ander, en het zegt zich vanzelf voort.

Wat er op een rouwkaart komt te staan is bij iedereen anders.

Met de nabestaanden zoeken we naar woorden die vooral voor die persoon heel erg passend is.

Rouwkaart en advertentie

Als er voor gekozen wordt om rouwkaarten te versturen en een familiebericht te plaatsen in de krant, moet er vrij snel veel geregeld worden. De inhoud van de rouwkaart en de advertentie is iets dat niet kan wachten. Dat houdt ook in dat de plaats en tijd van de uitvaart al snel moet worden besproken, de tijdsduur, afhankelijk van het aantal mensen dat verwacht wordt, en waar de condoleance zal plaatsvinden. De eerste dag na het overlijden wordt in dit geval vooral besteed aan het maken en versturen van de rouwkaarten en advertenties.

We leveren eigen rouwdrukwerk, waarbij we allerlei afbeeldingen en foto’s kunnen bewerken en drukken. Er is keuze voor rouwbrieven met een voorbedrukte afbeelding en blanco rouwbrieven, waar alleen tekst of nog een eigen afbeelding aan toegevoegd kan worden.

We kunnen ook advies geven. Voor u is geen enkele afnameverplichting: soms willen de nabestaanden dat geheel in eigen beheer uitvoeren.

Dag van de uitvaart

Vanaf het moment van overlijden tot aan de dag van de uitvaart is er al veel gebeurd. Elke dag wordt er gewerkt aan organisatie en inhoud van de uitvaart. Hoe wordt er afscheid genomen, zijn er sprekers, is er muziek, worden er kaarsen gebrand, bloemen uitgedeeld ? Hoe is het vervoer geregeld, moet er gedragen worden en door wie? Hoeveel mensen worden er verwacht, moeten er nog routebeschrijvingen worden uitgedeeld, wie ontvangt de mensen, wie leidt de dienst? De afspraken zijn gemaakt wie waar voor zorgt en de uitvaartleider(ster) draagt er zorg voor dat alles ook op die manier gebeurt.

Bij begrafenissen en crematieplechtigheden waar veel mensen verwacht worden, heeft de uitvaartleider(ster) soms assistentie van de uitvaartassistent. Deze zorgt ervoor dat b.v. het verkeer goed geregeld wordt, alles bij het graf klaar staat, eventueel routebeschrijvingen uitgedeeld worden aan de belangstellenden en helpt bij het neerzetten van de kist op het graf. Ook de zorg voor de bloemen is één van onze taken: bij een begrafenis worden die eerst rondom en later op het graf gelegd en de kaartjes worden na afloop er afgehaald en aan de familie overhandigd, en bij een crematie worden de bloemen of in de bloementuin bij het crematorium gelegd (al dan niet samen met de familie of met de kinderen die bij de uitvaart aanwezig zijn) of meegegeven aan de familie als die er een andere bestemming voor hebben. Ook hier worden de kaartjes van de bloemstukken afgehaald en aan de familie overhandigd.

Tijdens het afscheid zelf in Uitvaartcentrum Zwartemeer of in de kerk is de rol van de uitvaartverzorger(ster) divers: als er een priester, pastor(es) of predikant bij is, leidt hij of zij de dienst en begint en eindigt met een welkom en een slotwoord. In geval dat deze er niet is om dat te doen heeft de uitvaartverzorger(ster) vaak de rol van het doen van een welkomstwoord en/of slotwoord, dit uiteraard in overleg met de familie. Eventuele sprekers(sters) worden door hem of haar begeleid en aangekondigd. De uitvaartleider(ster) blijft aanwezig tot dat de gehele uitvaartplechtigheid is afgerond en de familie naar huis gaat.

Nagesprek

Twee of drie weken na de uitvaart bellen wij veelal nog een keer op voor een afsluitend gesprek. Voor ons is het belangrijk te weten hoe voor u alles is verlopen en we bieden een luisterend oor voor de periode na het overlijden. Daarnaast zijn er altijd zaken die nog aan de orde moeten komen, die worden dan samen besproken. Dat kan zijn het opstellen van bedankkaarten, mogelijkheden en uitvoering van de asbestemming of mogelijkheden voor een grafmonument. Wij kunnen u daarin adviseren en naar wens ook voor u regelen.

Kinderen bij de uitvaart

Bij een overlijden van grootouders of andere naasten waarbij kinderen nauw betrokken zijn, is er soms het dilemma of kinderen mee kunnen naar de uitvaart of niet. De vraag is dan hoe kinderen betrokken kunnen worden bij de uitvaart en hoe verteld kan worden wat er gebeurt als iemand dood gaat. Onze ervaring is dat kinderen vanaf de basisschoolleeftijd (4 jaar) mee kunnen naar een crematie- of begrafenisbijeenkomst. Kinderen van 4 tot 6 jaar denken nog magisch, dat wil zeggen dat fantasie en werkelijkheid door elkaar heen lopen. Knuffels, sprookjesfiguren, alles kan levend of dood zijn, maar het besef dat de dood onherroepelijk is, hebben kleuters nog niet. Daarom kan het zo maar zo zijn dat een kleuter na een begrafenis zegt: “Wanneer gaan we opa nou weer ophalen?”

Vanaf 6 jaar begint het realistisch denken. Kinderen willen vooral weten wat er “technisch” allemaal gebeurt. Aan kinderen van deze leeftijd is goed uit te leggen wat dood-zijn betekent. Ze zijn heel nieuwsgierig en zullen graag willen weten hoe het allemaal “werkt”. Veel van hun vragen gaan dan ook over praktische dingen. Soms komt dat voor de volwassenen wat luguber over, maar kinderen staan heel open voor hoe dingen gaan; ze zijn tenslotte ook niet anders gewend dan elke dag te leren hoe de wereld in elkaar zit.

Rond het 12e jaar begint het abstracte denken. Dan leren kinderen in beeldspraak en metaforen te denken, wat helpen kan om troostwoorden te vinden. Een voorbeeld van zo’n metafoor is die van de cocon en de vlinder. De cocon blijft achter en de vlinder vliegt weg. De cocon staat voor het lichaam, de vlinder voor de ziel. Toen dit verhaal verteld werd aan een jongen van acht bij het overlijden van zijn moeder zei hij heel realistisch: “toen mamma dood ging heb ik geen vlinder gezien.”

Onze ervaring leert dat kinderen in het algemeen niet bang zijn om een overledene te zien of aan te raken. De dood is veel minder “eng” als kinderen weten “hoe het werkt” en wat er gebeurt.

Het is voor de kinderen belangrijk dat ze antwoorden krijgen op hun vragen en dat er goed naar hen geluisterd wordt.

• Hoe lang duurt een crematie?
• Is er vuur in de oven, hoe ziet een oven er uit?
• Hoe gaat de kist in het graf en wanneer wordt er zand over gegooid?,
• Hoe lang duurt het voordat het botjes zijn, blijven de botjes daar altijd liggen?
• En zo voort.

Toespraak voor kinderen bij een uitvaart

Als kinderen meegaan naar de uitvaartbijeenkomst, is het goed dat er ook aandacht aan hen besteed wordt. Zij kunnen een taak krijgen, zoals b.v. het aansteken van de kaarsen. Het is ook mogelijk om voor hen een aparte toespraak te houden. We vertellen dan wat er gaat gebeuren, waarom we die dag bij elkaar zijn en welke herinneringen we mee zullen nemen naar huis. Uit de reactie van de kinderen blijkt dat heel waardevol te zijn. Bij kinderen waarvan een ouder overleden is, of een naaste waar ze een nauwe band mee hadden, zoeken we naar een symbool dat we hun mee kunnen geven. Soms is dat een knuffel, soms een ander voorwerp zoals een ster of een kaars.

Overlijden bij geboorte

Nog niet zo lang geleden werd bij een vroeggeboorte of zelfs bij het overlijden van een baby na een voldragen zwangerschap totaal geen aandacht aan deze gebeurtenis besteed. Het gebeurde zelfs dat de ouders hun kind niet te zien kregen en het kind geen naam kreeg. Achteraf blijkt dan steeds dat de ouders het heel naar vinden dat er nooit een afscheid voor dit kind geweest is. Vroeger was de redenering: “het kind heeft immers niet geleefd, dus is er niets over te vertellen.” Gelukkig is dat nu anders en krijgen ouders van een overleden baby alle gelegenheid wel goed afscheid te nemen.

Kind leren kennen en noemen van de naam

Het is belangrijk het kind te leren kennen, het vast te houden, foto’s en voetafdrukjes te maken. Tastbare herinneringen helpen om het verdriet een plek te kunnen geven. Ook al heeft het kind maar nauwelijks geleefd, het blijft de ouders altijd bij. Bij het noemen van de naam en het bekend maken wordt het kind gekend bij anderen. Daarom is het zo belangrijk om bij het afscheid de naam steeds weer te noemen.

De uitvaart

Moeten er kaarten gestuurd worden, wat komt er op te staan?

Kan het kindje nog een paar dagen thuis zijn of is het beter dat het in het ziekenhuis blijft?

Vragen die soms moeilijk zijn en waar niet altijd direct een antwoord op is. Goede voorlichting en begeleiding is voor de ouders op zo’n moment is dan ook welkom. Iemand die je helpt om de goede beslissingen te nemen en je vertelt wat de mogelijkheden zijn.

Woorden van troost en afscheid. Het vinden van goede woorden is niet zo gemakkelijk. Er zijn boekjes in de handel of anders op internet te vinden die je kunnen helpen de juiste woorden te vinden.

Kosten en verzekering

De kosten van een uitvaart van een baby worden lang niet altijd vergoed door een verzekering Uitvaartverzorging Zwartemeer draagt zorg voor alle noodzakelijke faciliteiten en betaalt een vastgestelde vergoeding. Bij sommige polissen worden alle kosten vergoed, bij weer andere een gedeelte en soms helemaal niet. Ook al zijn de kosten lager dan bij een uitvaart van een volwassen persoon, een uitvaart van een kind kost al gauw € 1500 – € 2000. Bij het 1e bezoek van de uitvaartverzorger(ster) kan ook naar het totale kostenplaatje gekeken worden en de eventuele vergoeding van de vereniging of verzekering.

Overlijden van een kind

Bij een uitvaart van een kind in de schoolleeftijd zijn veel mensen betrokken. Behalve familie speelt ook de school een belangrijke rol. Als een kind al langere tijd ziek is, is er al heel veel gebeurd voor de uitvaart. Het kind heeft zelf al afscheid genomen van school. Vrienden en vriendinnen zijn langs geweest, soms is er een laatste wens vervuld met bemiddeling van organisaties zoals Doe Een Wens Stichting Nederland. Veel van de mensen die om het gezin heen staan, kunnen een belangrijk aandeel bij de uitvaart hebben. Allerlei rituelen kunnen helpen om het afscheid “mooi” te maken: ballonnen, vlinders, kaarsen, gedichtjes, verhalen, tekeningen, (papieren) bloemen, het beschilderen van de kist etc..

Als een kind door een ongeval komt te overlijden, is de schok bij iedereen heel groot. Voor ouders is het na zo’n plotseling verlies van hun kind moeilijk om na te denken over wat er moet gebeuren. Toch moet er een uitvaart komen. Onze uitvaartverzorgers(sters) nemen alle tijd voor de familie. Zij stellen alles in het werk om de ouders en directe naasten zoveel mogelijk te betrekken bij het afscheid. Ook na de uitvaart heeft de uitvaartverzorger(ster) nog contact met de ouders om hen bij te staan bij alle dingen die dan nog moeten gebeuren en we verwijzen zo nodig naar passende hulpinstanties.

Op kosten van de gemeente

Door omstandigheden kan iemand helemaal geen nalatenschap hebben en soms zijn ook de nabestaanden uit het zicht verdwenen. Uitvaarten ten laste van de gemeente zijn dan ook vaak “eenzame” uitvaarten. Voor ons de taak om ook bij deze sobere uitvaarten dit op een warme en respectvolle manier te doen. Wij zullen onze uiterste best doen om mensen die van belang geweest zijn voor de overledene, te benaderen en de gelegenheid te geven om nog afscheid te kunnen nemen.

De overledene wordt in de koelcel van een uitvaartcentrum opgebaard. Op afspraak is er één moment van een half uur voor rouwbezoek. De overledene wordt dan naar één van de rouwkamers gebracht.

Het gaat om een crematie, waarbij er de mogelijkheid is om een half uur een afscheidsbijeenkomst te houden in de ceremonieruimte van het Uitvaartcentrum. In dat half uur kan gesproken worden en naar muziek geluisterd.

Als de gemeente de uitvaart bekostigt, betekent dit, dat de as uitgestrooid zal worden op het strooiterrein van het crematorium.